2636618
Description
Flashcards by rakelarnarsdotti, updated more than 1 year ago
|
Created by rakelarnarsdotti
over 10 years ago
|
|
| Question | Answer |
| Geislótt lögun, ígulker, skrápdýr | |
| Skoruþörungar | Lifa í sjó. frumuveggur úr beðmi. 2 skorur, svipur til að synda með, rauður algengur litur. Ljóstilífa, fjölga sér með frumuskiptingu. |
| Kísilþörungar | Frumþörungur! Lifir í sjó og vatni. Einfrumuþörungur. Skel úr kísil. Lítil hreyfigeta hvorki svipa né bifhár. Umluktir kísilskel. Skelja dauðra dýra þeirra mynda þykkt setlag sem hægt er að nýta. Frumuskipting, skeljandar skiptast á milli dótturfruma |
| Kalksvifsþörungar | Einfrumuþörungar, alsettir fíngerðum kalkplötum. |
| Dílþörungar | Stórir einfrumuþörungar. Lifa í sjó og vatni. 3 svipur, flestir án frumuveggs, flestir með rauðan augndýl. Sumir hafa grænukorn. |
| Svipudýr | Lifa í ferskvatni. Sum búa á dýrum í samhjálp :) T.d. termítar því svipudýr brjóta niður beðmi sem termítar éta. |
| Bifdýr | Water/Sea. Geta orðið mjög stór. Nota bifhár til að hreyfa sig. Flókin líkamsgerð! 2 op - fæðuinntöku og úrgangslosun. 2 kjarna. Kynlaus æxlun. Eiga til á að skiptast á erfðaefnum |
| Slímdýr | Ekki föst líkamslögun. Mynda um sig skel. Amöbur (valda niðurgang). Nota skinfætur til hreyfinga og fæðuöflunnar. |
| Gródýr | Frumdýr sem lifa sníkjulífi. Fjölga sér með gróum. Valda malaríu :( |
| Sveppir | Ein og fjölfrumungar. Ófrumbjarga. Draga til sín næringu úr jarðvegi. Melta fæðu utan líkama. Rotlíf eða samlíf |
| Fylkingar sveppa | Kólfsveppir, askssveppir, kyrtrusveppir og oksveppir |
| Kólfsveppir | T.d. hattsveppir - flestir ætir |
| Asksveppir | Gersveppir og pensilín |
| Svampur | Engin hreyfigeta. Nærast á fæðuögnum. Kragafrumur. Vatn berst inn um líkamshol þeirra og tekur næringu |
| Kynlaus æxlun svampa | Hluti svampa vex frá honum og verður að nýjum |
| Kynæxlun svampa | Lirfur þroskast eftir samruna egg- og sæðisfruma. Lifrunar geta synt ólíkt foreldranum. |
| Holdýr | Lifa í sjó. Geislótt lögun. 1 líkamsop. Hafa brennifrumur. Holsepar og hveljur |
| Armslöngur | Holdýr sem lifa á sjávarbotni. Fábrotið taugakerfi. Ferðast um á botninum í kollnís. Fjölga sér kynlaust - afkvæmi koma út úr hausnum |
| Kóraldýr | Botnfastir holsepar. Mynda um sig skeljar úr kalki og vex hver kynslóð ofan á hina. Kóralrif. |
| Sæfíflar | Geislótt lögun. Botnföst holdýr. |
| Geyslótt lögun. Kveljur. Hafa griparma í kringum munnin sem vernda þær og nota til að veiða | |
| Ormar | Lítil ílöng útlimalaus dýr sem skiptast í flatorma, þráðorma og liðorma |
| Flatormar | Tvíhliða, hafa taugakerfi, úrgangslosunarkerfi, æxlunarkerfi og meltingarfæri. Ekki blóðrásarkerfi. Taka súrefni til sín með flæði. Ekki mikil hreyfigeta. |
| Iðormar | Flatormar. Rándýr sem lifa í vatni og rökum stöðum. |
| Öðgur | Flatormar. Sníkjudýr á hryggdýrum. T.d. sundmannakláði. |
| Bandormur | |
| Þráðormar | Flestir einkjarna. Hafa hvorki blóðrás né öndunarkerfi. Flestir sníkjudýr. Njálgur. |
| C. Elegans | Þráðormur sem lifir ekki í sníkjulífi. Þeir hafa hjálpað með rannsóknir á meiósu. |
| Liðormar | Líkami samanstendur af mörgum liðum. Hreyfa sig með lang- og hringvöðva. Hafa líka fóttotur. Fjölga sér oftast með kynæxlun. |
| Ánar | Lifa á jurtaleifum í jarðvegi og losa um hann. Fjölga sér með kynæxlun. Eru tvíkynja. Anda í gegnum húðina - drukkna oft. |
| Iglur | Blóðsögur! Margar ránlífi, aðrar sníkjulífi. Tvíkynja. |
| Burstaormar | Lifa í sjó. Gefa frá sér kynfrumur sem berast út í sjóinn eftir frjóvgun myndast egg. Í eggjunum verða til lifrur sem synda svo með bifhárum áður en þær þroskast í orma. |
| Lindýr | Hörð kalkskel. Lifa flest í sjó. Anda með tálknum. Hafa möttul sem myndar skel, innyflahnúða, vöðvamikinn fót til að hreyfa sig. Blóðrásarkerfi og hjarta |
| Samlokur! Lindýr, höfuðlausar með 2 skeljar. Hafa liðband úr prótíni og vöðva til að tengja saman skeljarnar. Hafa tálkn sem nota til að anda og sía fæðu. | |
| Sniglar | Liðdýr. Nota sterkan fót til að hreyfa sig og höfuð er bæði með augu og þreyfara. Fá orku úr þangi og jurtum. Margir einkynja, sumir tvíkynja. Æxlun fer fram í kvendýrinu. |
| Höfuðfætlingar | Lifa í sjó, rándýr með þroskaðan heila og augu. Á höfði þeirra eru armar með sogskálum. Deyja þegar búnir að hrigna. Geta beitt felulitum og gefið frá sér dökkan lit. |
| Smokkfiskar | Höfuðfætlingar með 10 arma og synda með þrýstivatnskrafti. |
| Kolkrabbar | 8 arma höfuðfættlingar sem eru á sjávarbotni en kunna að synda. |
| Perlusnekkjur | Einu höfuðfættlingarnir með ytri skel. |
| Liðdýr | 85% allra dýra. Fyrstu dýr á landi. Hafa liðskiptan líkama. Stoðgrind úr kítíni (stækkar ekki), hafa heila, kaugakerfi, opið æðakerfi og hjarta. Skiptast í skordýr, áttfætlur, margfættlur, og krabadýr |
| Skordýr | Hafa höfuð, frambol og afturbol. 6 fætur. Augu, fálmara, fjölga sér með kynæxlun, eggin frjóvgast inn í konunni. |
| Gyðla | Skordýr sem fer í gegnum ófullkomna myndbreytingu. |
| Áttfætlur | 8 fætur, öfluga munnlimi, ófleygar, tvískiptan líkama. Köngulær, langfætlur og sporðdrekar eru áttfætlur. |
| Fjölfætlur | Geta ekki flogið, eru með fálmara, smáaugu og bitmunn. Líkami langur og mjór. Þúsundfætlur og margfætlur. |
| Krabbadýr | Liðdýr, lifa flest í sjó. Krabbar, humar, rækjur og húðurkarlar. |
| Hrúðurkarlar | Krabbadýr sem byggja um sig kalkhús og eru á sama stað alla ævi. Eru tvíkynja og hlutfallslega með stæðsta typpi. |
| Skrápdýr | Geislóttur líkami, fjölfrumungar, enginn heili. Lifa í sjó. Innri stoðgrind úr kalkflögum. Krossfiskar og sæbjúgur (ígulker) eru skrápdýr. |
| Seildýr | Fjölbreytinlegt og skrautlegt samansafn dýra. T.d. mannfólk. Baklægur styrktarstrengur |
| Brjóskfiskar | Háfiskar (háfar og hákarlar), skötur og hámýs. Hafa stoðgrind úr brjóski. Hafa hvorki sundmaga né tálknalok. Innri frjóvgun |
| Beinfiskar | Yfirborð þeirra hreisturkennt. Hafa tálknalok og sundmaga. Ytri frjógun. |
| Froskdýr | Fyrstu landhryggdýr. Frjóvgun þeirra fer fram í vatni og lirfur taka þroska sinn þar. Fullorðin anda með lungum. Salamöndrur og froskar. |
| Skriðdýr | Þróuðust út frá froskdýrum. Gega lifað á landi. Hafa þurra og hreisturkennda húð. Misheitt blóð. 3 hólfa hjarta og innri frjóvgun. |
| Fuglar | Jafnheitt blóð. Geta flestir flogið. Straumlínulagaðan líkama. góða sjón og hol bein. Ytri fósturþroskun, verpa eggjum. Ekki með tennur, geyma fæðu í vélindu og berst þaðan í magan - fóarnið. |
| Spendýr | Jafn líkamshiti (ekki nefdýr), flest með loðin feld, hafa mjólkurkirtla, þindarvöðva, kjarnalaus rauð blóðkorn og 3 heyrnarbein. Skiptist í nefdýr, pokadýr og fylgjudýr. |
| Einkenni prímata | Gott fjarlægðarskyn, framvísandi augu, þrílitasjón, gripfingur og stóran heila. |
| Fjölfrumuþörungar | Fyrstu plönturnar. Fábrotnar og eru í sjón. Ljóstillífa, skiptast í græn-,brún-, og rauð-þörunga. |
| Grænþörungar | Efst í fjörunni. Vilja ekki vera djúpt í sjónum því ná þá ekki að ljóstillífa vegna litar þeirra, fjölga sér kynlaust. |
| Brúnþörungar | Þang. Finnast í miðri fjörunni. Dæmi er þari. Yst á blöðkunni eru æxlunarfæri þar sem kynfrumur myndast. Litarefni þeirra henta best til að nýta birtu ofarlega í sjónum. |
| Rauðþörungar | Vaxa neðarlega í klettafjörum. Geta verið allt að 250 m dýpi útaf litnum þeirra. T.d. söl |
| Mosar | Smágerðar þurrlendisplöntur. hafa festiþræði en ekki rætur. Ekki æðakerfi. Fjölga sér þannig að sæðisfrumur synda að eggfrumum, gróliður vex síðan. Geta líka fjölgað sér með gróum. |
| Byrkingar | Æðplöntur með rætur, stöngul og blöð. Oftast fjölgun með gró. Skiptist í burkna, eflinga og gró. |
| Fræplöntur | Fjölga sér með kynæxlun. Kynfrumunar mynda plöntufóstur. Skiptist í berfrævinga og dulfrævinga. |
| Dulfrævingar | Flestar plöntur í okkar umhverfi. Fjölga sér oftast með kynæxlun. Oftast einkynja. |
| Berfrævingar | Kallað lifandi steingervingar. Þekktastir eru könglar. |
| Frævill | Myndar frjókornin, þar sem sáðfrumurnar koma út. |
| Fræva | Þar sem eggfrumurnar myndast |
| Frævun | Flutningur frjókorna að efsta hluta frævunnar |
| Einkímiblöðrungar | Flestir með bein strengjótt blöð og þrídeild blóð. |
| Kími | Plöntufóstur, kímiblöð geyma næringarforða. |
| Tvíkímiblöðrungar | Bæði jurtakenndar og frjókenndar plöntur. Æðstrengir eru þar grenóttir. |
| Æðakerfi dulfrævinga | Samanstendur af viðaræðum og sáldæðum. Æðanar liggja eftir plöntunni og sjá um flutning vatns og næringar. |
| Sáldæðakerfi dulfrævinga | Sér um að færa vatn og næringu á þeirra staði plöntunnar sem ljóstillífa ekki, svo sem rótanna. |
| Viðaræðakerfi plantna | Sér um að flytja vatn upp stöngulinn og til blaðanna. Viðaræðar eru úr dauðum frumum. |
| Loftaugu | Op sem eru neðan á blöðum plantna og á stönglum jurtkenndra plantna. Þessi op hleypa koldíoxíði að ljóstillífandi frumum og súrefni út úr plöntunni. |
| Kynlaus æxlun einfrumunga | Skipting frumu í dótturfrumu sem hafa sams konar erfðaefni og fruman sem þær myndast af. |
| Kynlaus æxlun vefplantna | Vaxtaræxlun, ný planta myndast út frá ákveðnum hluta foreldrisplöntunar. |
| Gróæxlun | Dæmi um kynlausa æxlun. Nýr einstaklingur vex upp af grói sem er einlitna æxlunarfruma. Þekkist hjá sumum tegundum frumdýra, jurtum, þörungum og sveppum. |
| Kynlaus æxlun vefdýra. | 1. knappskot - ný hvelja vex út af einum einstaklingi, t.d. krossfiskur. 2. Margar teg. flatorma skipta sér í tvo eða fleiri hluta sem verður að einstaklingi. 3. Meyfæðing: Þá eignast kvk dýr bara kvk afkvæmi án frjóvgunar. |
| Okfruma | Þroskast í nýjan einstakling. Verður til við samruna egg- og sæðisfrumu. Fyrsta fruma tvílitna fjölgrunga. |
| Eggfruma | Einlitna kvk-kynfruma |
| Sæðisfruma | Einlitna kk-kynfruma sem myndast við meiósu. |
| Frjóvgun | 1. Eggfruma og sæðisfruma sameinast og mynda eina frumu, okfrumu. 2. Þegar sæðisfruma er komin inn í eggfrumuna myndast himna utan um eggfrumuna. 3. Kjarnar frumnanna renna saman og þroskaferlið byrjar. |
| Ytri frjóvgun | Frjóvgun á sér stað utan foreldra, gerist þá í vatni. |
| Innri frjóvgun | Sæðisfrumur berast við beina snertingu sitthvors kyns frá karldýrinu inn í æxlunarfæri kvendýrsins sem frjóvgun fer fram. |
| Eggfóstur | Utan líkama móður. Ýmist innri (egg) eða ytri frjóvgun (hrygning). T.d. fuglar og sum skriðdýr. |
| Gulufóstur | Inn í líkama móður, fórstrið fær hins vegar ekki fæðu úr mótur. Verður að láta nægja næringarforða eggfrumunar. T.d. ýmsir fiskar og skriðdýr. |
| Fylgjudóstur | Inn í líkama móður. Fóstur þrostkast innan líkamans. Fær súrefni og næringu frá móður. Einkennandi fyrir legkökudýr. |
| Þróun | Aðlögun lífverutegunda að breytingum í umhverfinu. |
| Kenningar Lamarck | 1. Lífverur aðlagast því umhverfi sem þær lifa í. 2. Notkun og vannotkun hefur áhrif á líffæri. 3. Afkvæmi erfa áunna eiginleika foreldra sinna |
| Steingervingar | Steingerðar leifar eða aðrar menjar um lífverur í jarðlögum. Leifar lífverunnar verða að varðveitast þar sem súrefni kemst ekki að þeim til þess að steingervingur nái að myndast. |
| Samanburður á líkamsbyggingu | Sameiginleg grundvallarbygging útlima lífvera, en breytileiki í hlutfallslegri stærð og gerð einstakra beina er vegna aðlögunar að mismunandi umhverfisaðstæðum. |
| Áamót | Stundum gerist það að einstaklingur fæðist með óeðlilegan ,,líkamshluta” sem hægt er að rekja til þróunarsögulegra forfeðra. T.d. þegar menn fæðast með rót. |
| Sameindalíffræði | Tekinn er samanburður á amínósýrugerð prótínsameinda og erfðaefni lífvera til að kanna þróunarlegan skyldleika. |
| Kynbætur | Þegar maðurinn hefur valið einkenni í eigin þágu, en náttúrulegt val vinnur hins vegar í þágu lífveranna sjálfra. |
| Flokkunarfræði | Styðst við ýmis líkamleg einkenni lífveranna. Eftir því sem fleiri tegundir eru greindar og flokkaðar kemur í ljós þróunarlegt samhengi einkenna frá einföldum lífsformum til flókinna. |
| Landfræðileg útbreiðsla | Lífverur þróast eftir því umhverfi sem hún lifir. Ef lönd aðskiljast en tegundin lifir enn á sitt hvorum hluta, þróast tegundin sitt í hvora áttina eftir aðlögun umhverfisinsæ |
| Alþjóðlegt táknmál erfðanna | Táknmál erfðanna, merking hinna þriggja stafa niturbasaorða, er sú sama í öllum lífverum. Ein einföld, snyrtileg og alþjóðleg orðabók. |
| Ríki lífheimsins | • Dreifkjörnungar • Frumverur • Sveppir • Dýr • Plöntur |
| Tvínafnakerfið | Allar lífverur bera ákveðið tegundarheiti sem er saman sett af nafni ættkvíslar og viðurnefni. Eftir Carolus Linnaeus. |
Want to create your own Flashcards for free with GoConqr? Learn more.